Maknane Ilir-Ilir
Djajus Pete, 13 Agustus 2010
takijo royo-royo, taksengguh penganten anyar
bocah angon, penekna blimbing kuwi
lu, lunyu, ya penekna,kanggo masuh dodotira
dodotira, kumitir bedhahe pinggir
jumatana, dondomana, kanggo seba mengko sore
mumpung padhang, rembulane
mumpung jembar kalangane
ya suraka..., surak hore.
Tandur sing ijo royo-royo iku sanepane bocah sing katon seger awake. Tandur iku terus kepiye ing sabanjure,bisa ngasilake woh (pari) sing mentes apa gabug. Iku kari gumantung ing pangrumate.( Sing kuwajuiban ngrumat, ya sing nduwe tanduran, wong atuwane. Kepiye olehe ndhidhik,nggulawenthah, mulang-wuruk).
Senajan sing maune bocah iku ing sateruse dadi penganten (dewasa), iku ya ora beda kayadene bocah angon. Kaya isih boca sing,durung pinter, ndadak kudu angon...., hiya ANGON HAWA NAPSUNE. Angon hawa napsu iku banget angel,akeh lan gedhe pepalange, ora beda kaya menek wit blimbing sing lunyu, mlorat-mlorot.. Wohing blimbing plimpingane
Senajan bener wis nglakoni, nanging sing aran menungsa, ya isih kedunungan luput, kedunungan dosa awit wis kinodrat yen menungsa iku dudu makluk sing sampurna.Wis mesthi duwe salah, kanggonan dosa jroning angon hawa napsu sing pancen rumpil,angel. Dosane, ing tembang iku, disanepakake kayadene SUWEK DODOTE. Dodot iku sandhangane wong Jawa jaman biyen saka jaruit, dibebetake. ora beda kaya sing diagem Kanjeng Sunan Kalijaga. Suweke dodot sing KUMITIR BEDHAH pinggir, dondomana kareben ora katon ala,kanggo SEBA MENGKO SORE (bali menyang jaman akhir, marak seba ing ngarsane Gusti).
Mumpung saiki isih urip ,mumpung isih padhang rembulane, ya enggala ndondomi sandhangane sing suwek iku. Nyuwun ngapura, tobat, saya ngakehi-akehi gawe kabecikan. Yen nganti kasep,rembulane
Termbang sing ngandhut makna pasemon mengkono iku mau, ya gumantung masing-masing kepiye enggone ngonceki, kepiye enggone maknani. Iku gumantung ing kadewasan pikir lan rasane dhewe-dhewe. Bisa wae sanak-kadang liyane kagungan oncek-oncekan sing beda, Ya nyumanggakake lan prakara ngonceki (napsiri) mengkono iku ya ora kena kanggo bebantahan.( Turmaneh enggonku ngempyangi melu fesbukan mengkene iki, butuhe ya mung melu ngrejakake. Bisa sambung enggone memitran karo sanak-kadang, mitra kinasih, mumpung isih padhang rembulane. Mumpung isih padha weruh padhange jagat, jagad kang gumelar tekan jagading MAYA, melu golek sing sakira mupangati ).*
(Djajus Pete,Bojonegoro)
________________________________________
U r i p
Djajus Pete, 13 Agustus 2010
2. Keparingan urip dening Sing Gawe Urip
3. Supaya urip karo sing padha urip
4. Kudu ngerti lan ngajeni marang kabeh sing urip
5. Yen ora, pikir lan rasaku mati ora urip
6. Yaiki dununge urip
7. Nindakake dhawuh prentahe Sing Gawe Urip
8. Aja nganti mati ing sajroning urip.
__________________________
Aja nganti mati ing sajroning ...
__________________
WONG urip kok ora ngerti marang dununge urip. Yen ora ngerti jenenge dudu wong urip, nanging mung wong -wongan utawa mung urip-uripan.. Nanging apa hiya, kula,ndika lan sampeyan gelem diarani mengkono?Wangsulane, kudu seneng ngakeh-akehi gawe kabecikan. Eling marang dhawuhe Kanjeng Nabi, yen sing diarani wong becik iku, ya wong sing ana gunane kanggo liyan.
Sing sugih mbantu sing miskin ; sing pinter mbantu sing bodho, sing
Sing rumangsa pinter hiya kudu rumangsa yen enggone kinodrat pinter, kareben bisa mbantu sing bodho.Ora kok malah dienggo minteri uwong, ngakali uwong, mblithuki uwong...Ya genah ora bakal slamet wong-wong sing padha nyimpang saka kautaman, maksiyat...Lawas utawa enggal, wis mesthi bakal ketiban "sing ora kepenak" saka Gustine. Iku
Dadi, gampange rembug, wong urip iku kudu bisa rasa-rumangsa. Ora kok rumangsa bisa (angkuh,gumedhe enggone bisa sugih ; pinter ; kuwat ; gedhe....) Saka rumangsane, bisane mengkono iku, mung saka pambudidayane dhewe. Ora gelem mikir-ngrasake yen "kaluwihan" iku ing satemene saka panguwasane Pangeran kanggo nata gelaring ndonya, jagading menungsa. Sing kesampiran AMANAH, kudu rumangsa wajib nindake ing urip sadina-dinane.* (Djajus Pete)
-----------------------------------------------------------------------------
(Kairing donga kanggo anakku Ninong Nindarti (sakanak-bojone) ing Pojok,Campurdarat,Tulungagung. Aturna salam taklime kluwarga Bojonegoro marang kluwarga Tulungagung, Sugeng siyam wulan Romadhon).-
________________________________________
Seneng
Djajus Pete, 14 Agustus 2010
APA sing digoleki wong urip ing ngalam ndonya iki ? Wangsulane mung satembung : SENENG .Ora ana wong urip kok golek sengsara, kelara-kelara..Kabeh golek seneng. Selagine tekan puputing umur, mati, ya isih ngarep-arep bisane oleh seneng, mlebu swarga. Lan batine ya seneng yen ing kana bisa ketemu karo kabeh sedulure kanthi kahanan becik.Mung ana ing empering swarga ora dadi apa,ya wis
Milih keset apa milih sregep
Milih bener apa milih luput
Milih apik,apa milih ala
Milih beja apa milih cilaka
Milih mulya apa miolih sengsra
.....................................
Kabeh iku kari gumantung ing pilihane dhewe-we. Mung wae yen kleru enggone milih, kok banjur sara awake, ya aja nyalahahe wong liya. Piye lan piye, apa dadine, ya saka pilihane dhewe.
Yen milih salah, ya dadi bubrah
Yen milih ala, ya dadi cuwa, cilaka
Yen pilih penak, ya kudu ngajar awak ( sinau , gelem kangelan).
Yen pilih ayem, ya kudu sing temen
.........................................................................
........................................................................
WONG urip kudu awas marang lakuning uripe i sing kebak begalan,kebak goda werna-werna sing mencutake. Ngalam ndonya sing katone padhang njingglang iki, ing sanyatane mituruit pamawas batin, KEBAK ANGIN GEDHE, BARAT BANTER, PRAHARA.Sing ora ngati-ati, bakal katut ubenge lesus..., kebenthus-benthus. Konclang disawatake angin, embuh parane.... Uga kena diarani KEBAK GUMULUNGE OMBAK SING NGGEGIRISI ,KEBAK ULEGAN SING BISA NGGERET KELEM WONG SING KURANG PRAYITNA. Angin gedhe lan ombak iku wujude kesenengan-kesenengan maksiyat sing marahi bujat.( Nanging pancen nyenengake ing wiwitane,akeh wong sing ora kuwat nahan saka banget kepencute.)
Akeh pejabat, wong pangkat, wong terhormat.....mlebu tipi ngandhani rakyat.Nanging rakyat wis ora butuh weruh dhapure, apamaneh krungu swarane,salin chanel...Luwih seneng nyetel sing klucu-lucu,lawakan, kanggo nglipur ati, tinimbang weruh rupane pejabat sing njemberi. Mengkono iku nandhakake yen jenenge pejabat wis ora kajen blas awit luwih nengenake enggone "ngeruk dhuwit" tinimbang mikir rakyate.Akehe pejabat sing korup iku, mula bukane ya golek seneng. Wong burip seneng gopelkmdhuwit,
Seje karo kuli batu sing golek seneng sing mbarokahe, senajan mung sethithik olehe,ning ya seneng. Senenge ya akeh, ora mung seneng nalika nampani opah, nanghingbuga seneng atine bisa mnehake dhuwit iku marang bojone. Dienggo blanja, weruh anake mangan telap-telep saka kayane nguli, ya seneng.
Nindakake pasa wulan Romadhon mengkene iki, senajan weteng kothong ngintir-ngintir, ya seneng bisa nindakake kuwajibane minangka wong Islam. Weruh srengenge ngarepake surup, ya
________________________________________
Orong-Orong; Huuuuuuu...
Djajus Pete, 14 Agustus 2010
NALIKA arep ngedegake mesjid Demak ,Kanjeng Sunan Kalijaga uga melu tumandang nyandhak kayu kanggo balungane mesjid. Nalika kuwi, ana orong-orong keterak pasahe Kanjeng Suinan nalika Kanjerng Sunan masah kayu.Orong-orong sing mati tugel gulune,dening Kanjeng Sunan bisa diuripake maneh kanthi gulune disambung nganggo tatal kayu jati. Mula tekan saiki, ing njero gulune orong-orong ,ana balung kaya kayu sing jare, miturut dongeng, asale saka orong-orong sing disambung tatal iku.
Miturut sing takrungu saka sawenehing winasis (wong pinter), crita bali uripe orong-orong sing disambung tatal dening Sunan Kalijaga iku ngayawara. Senajan bener Kalijaga iku sunan peng-pengan, bontos kawruh Islam lan Kejawene, ngayawara yenbisa ngundang baline nyawa sing
Genahe, miturut sing takrungu saka wong pinte iku , mengkene :
SIRAH iku dununge uteg (pikiran ) dene GEMBUNG dununge ati (rasa). Kanggo percaya marang anane Pangeran, Allah,ora bisa mung saka dayane pikir. Lan uga ora bisa yen anane Pangeran iku mung dirasakake thok sarana ati.Sirah lan gembung, hiya dununge pikir lan rasa, kudu sambung. Dipikir lan dirasakake : dirasakake lan dipikir, bener yen Pangeran iku temen-temen ANA. Wong-wong sing ora percaya utawa kurang piyandele marang anane Pangeran, mung saka nggunakake pakartine sirah utawa pikir, tanpa nganggo ngrasak-ngrasakake.Bener sanepan dongeng orong-oronge Sunan Kalijaga sing uripe disambung nganggo tatal kayu jati. Tegese : yaiku se-jati-ne urip, kudu sambung antarane pikir lan rasane kanggo percaya manteb marang anane Pangeran.
Luwih mantebe, ora mung percaya saka maca unine buku lan uga ora mung saka krungu khotbahe Kiai utawa Pendhita. Nanging saka manunggaling pikir lan rasane sing jero satemah kaya bisa weruh klebate sing ghaib-ghaib. Tembunge sing bregas : Iman adalah bisa melihat yang tak dapat dilihat.*
-----------------------------------------------------------------------------
(HUUUUUUUU..........)
DONGENG maneh, nanging dudu pasemon,isih sambung karo Sunan Kalijaga. Nalika Kanjerng Sunan Kali tindakan, ing dalan pirsa kodhok montang-manting diuber ula." Huuuu....," mengkono Kanjeng Sunan nyuwasra, njalari ula sing nguber kodhok mandheg lan nyuwun pirsa. Apa kersane Kanjeng Sunan kok nyuwara Huuuu....
" Huuu kuwi mau, tegese HUNTALEN, jalaran kodhok iku
"Wadhuh..., kojur ane. Mencolot nyang ndi iki mau? Ilang, ndlesep neng grumbul," grenenge ula sing ing batin nyalahake awake dhewe dene ora bisa tanggap kersane Kanjeng Sunan."ula ingkang bodho,mboten tanggap ing sasmita."semambunge banjur pamit nggoleki kodhok sing
Kodhok sing digoleki sabenere mung ndlesep ing njero leng sacedhake4. Salungane ula,.kodhok mencolot rikat nututi Kanjeng Sunan,lan nyuwun pirsa, ana apa kok Kanjeng Sunan mau nyuwara Huuu...
" Huuu kuwi mau, tegese HUCULNA. Mula kowe ora sida dicaplok ula."
"O...,ngaten. Menawi mboten kepanggih Njeng Sunan, bar awak kula....,temtu sampun kecaplok sawer. Matur nuwun, Njeng Sunan."
Ya mengkono iku kudune dadi wong sing urip ing satengahe bebrayan, kaya Sunan Kali sing ana ing antarane ula lan kodhok iku mau. Ora ana endi sing disenengi lan ya ora ana endi sing digethingi. Karo ula, apik. Karo kodhok ya apik. Ya mengkono iku sing aran wicaksana. Kudu bisa KARYENAK TYASING SASAMA , sing tegese, gawe enake sapadha-padha. *
________________________________________
Melek Sabar Narima
Djajus Pete,15 September 2010
ana dewa ngangklang jagad
nyangking bokor kencanane
isine donga tetulak
sandhang klawan pangan
yaiku bageyanipun
wong melek sabar narima
Tembang Jawa tinggalane embah-embahe wong Jawa, akeh sing mentes isine, isi pitutur, wewarah becik ngenani ngaurip.Bobot isi, makna kang kinandhut ing sajroning tembang, dirasa penting kanggo nggegulang, nggulawenthah ngenani paugeraning ngaurip.
Tembung kaki ing ukara iku, tegese : kaki iku sebutan kanggo wong lanang kang
Aja padha turu sore, meleka tekan tengah wengi, kareben keduman isine bokor sing diedumake Dewa, isi donga tetulak, sandhang lan pangan. Tembung Dewa iku ora kena diulu warasan,nganggep kayadene Dewa Naradha sing medhun saka Kahyangan ing crita pewayangan. Sing dikarepake Dewa bisa uga Malaikat sing adum rejeki saka prentahe kang Maha Kuwasa utawa bisa uga sing dimaksuid Dewa iku hiya Kang Maha Kuwasa iku dhewe, adum rejeki.
Wong-wong sing ahli tirakat, seneng melek,racake ora gampang kena lelara, adoh saka penyakit, akeh warase. Kaya-kaya enggone betah melek kena kanggo tulak penyakit, awit ana wong omong yen bibit penyakit iku jare tekane ing wayah bengi. Merga wonge melek, bibit penyakit sing nglambrang ya ora wani menclok. Mencloke ya menyang wong-wong sing lagi turu nglepus. Bener lan orane,ya embuh. Mung wae, aku kang nate medhayoh ing daleme saweneh Kiai ing Banyuwangi, Kiai kasebut ngandhakake yen roh-roh jahat, santhet-tenung iku, mlakune ing wayah bengi sangisore jam suwelas, yen wong sing dituju lagi turu,kurang bejane bisa klebon. Mula becike , kanggo nyingkiri pracekane roh-roh jahat iku, prayoga turu ing sadhuwure jam suwelas bengi. Kanthi anane katrangan mengkono iku, ukara ing tembang kasebut ana benere,yen wong betah melek uga bakal keduman : donga tetulak. Kena kanggo nulak pracekane roh-roh jahat lan ya ana benere yen uga kena kanggo nulak bibit penyakit. Akeh warase,senajan wong betah melek iku awake kuru-kuru. Kuru nanging sehat,nggangseng.
Wigatine wayah wengi uga nduweni "nilai" ing agama, kanggo nindakake sholat tahajud, nenuwun marang Pangerane. Ing kahanan sepi, tintrim, bisa luwih konsentrasi enggone meneges,ngeningake cipta.Kanthi mengkono, isine tembang kasebut kang mrayogakake perlune wong melek wengi, prahiatin, uga ana trepe karo piwulang agama bab anane sholat wengi.
Ora mung melek thok,nanging uga sabar lan narima, jangkepe ing tembang iku.
Sabar iku pengendhalian dhiri. Nahan,ngempet, murih becike, senajan abot rasane, senajan kaya nguntal pil pait,paribasane.Dikuwat-kuwatane , dibetah-betahake, disabar-sabarake, suwe-suwe rak ya antuk kawelasane Pangeran. Mulane ana tembung : sabar-subur. Sing sabar bisa bakal nemoni subur. Sing ora sabar, ya masuk kubur.
Tembung nrima,
Sambung karo perlune rasa nrima, bisa takaturake ing kene, wejangane Ki Pamdosusastro :
(1) Panarima iku tuking katentreman. Tanpa panarima, tanpa tentrem. Empaning panarima niteni tibaning takdire kang metu saka ing ikhtiyare, dadi ora meri marang kebegjaning liya. Awake tumiba ing papa utawa mulya, dianggep padha bae, awit pancen
(2) Satemene ora ana wong marem atine, senajan karepe ketekan kabeh : iya isih kurang. Saben wis klakon karepe : banjur bosen, nuli salin salaga kepengin nduwe liyan maneh, mengkono sabanjure. Iya iku sekarate wong ing ngalam ndonya, mari-mari yen
Cathetan :
panarima : nrima
tuking : sumbering
empaning : sumelehe ; papane
papa : sangsara
salin salaga : salin pepenginan ; salin karep.
__________________________________________
Tidak ada komentar:
Posting Komentar